گواهی انحصار وراثت

دکتر مرتضی واحدی پور

وکیل پایه یک دادگستری

گواهی انحصار وراثت یا گواهی حصر وراثت سندی است که نشان دهنده هویت وراثِ حین الفوت متوفی، نسبت آنها با متوفی و نیز میزان سهم هر یک از ورثه از ماترک متوفی است. به عبارتی ساده تر،  انحصار وراثت یعنی مشخص و منحصر کردن وضعیت ورثۀ متوفی که در قالب برگه ای تحت عنوان «گواهی انحصار وراثت» از سوی شورای حل اختلاف صادر و تسلیم می شود.

پس از آنکه عمر شخصی به پایان رسید و فوت شد، ورثه او به عنوان قائم مقام و جانشین او محسوب می شوند. بنابراین،  لازم است که بصورت قانونی و رسمأ مشخص شود که ورثه او کیستند و چه کسانی از او ارث می ‌برند تا درباره میراث او تعیین تکلیف شود. به این فرایند که از سوی مراجع قانونی و با تشریفات مشخصی انجام می شود، انحصار وراثت می گویند.

صدور گواهی انحصار وراثت، مستلزم ارائه درخواستِ حداقل یک نفر از ورثه متوفی یا دیگر اشخاص ذی نفع به شورای حل اختلافِ آخرین محل اقامت متوفی است. این درخواست از طریق دفاتر خدمات قضایی انجام می شود.

 درخواست مذکور، باید در بر دارنده مشخصات کاملِ محل سکونت درخواست کننده، مشخصات متوفی و تمامی وراث او و نسبت هر یک از آنها با متوفی باشد.

 گواهی فوت صادر شده توسط ثبت احوال، فتوکپی برابر با اصل شناسنامه ورثه، فتوکپی برابر با اصل سند ازدواج زوجه دایمی متوفی، استشهادیه دال بر منحصر بودن وراث به اشخاص مورد نظر و گواهی تسلیم اظهارنامه مالیات بر ارث نیز از جمله مدارکی است که باید به درخواست انحصار وراثت ضمیمه شود. در مواردی ممکن است بعضی از ورثه جهت دریافت گواهی انحصار وراثت همکاری نکنند و مدارک هویتی خود را در اختیار متقاضی دریافت گواهی قرار ندهند. مثلأ یک یا چند نفر از ورثه به جهت اختلاف در ارث، فتوکپی شناسنامه خود را در اختیار متقاضی دریافت گواهی انحصار وراثت قرار ندهند، در چنین حالتی با تقاضای متقاضی، اداره ثبت احوال مشخصات سجلی ورثه را اعلام خواهد نمود و محدودیتی در این خصوص وجود ندارد.

 گواهی انحصار وراثت به دو صورت نامحدود و محدود است. در مواردی که ارزش اموال متوفی بیشتر از پنجاه میلیون تومان باشد، گواهی انحصار وراثت نامحدود صادر می شود. در این صورت شورای حل اختلاف پس از ملاحظه مدارک و با هزینه متقاضی، درخواست وی را یک نوبت در یکی از روزنامه های کثیرالانتشار یا محلی آگهی می کند. اگر پس از گذشت یک ماه از تاریخ نشر آگهی، کسی به آن اعتراض نکند، بدون تشکیل جلسه رسیدگی، گواهی انحصار وراثت صادر می شود. اما در صورت اعتراض، پس از تشکیل جلسه ای، به اعتراض رسیدگی و اتخاذ تصمیم خواهد شد. اگر اموال متوفی کمتر از میزان مذکور باشد نیازی به نشر آگهی نبوده و پس از وصول درخواست و بررسی آن، گواهی انحصار وراثت محدود صادر می شود.

ناگفته نماند که شخص درخواست دهنده باید اسامی همه ورثه را به درستی در درخواست درج کند، چرا که اگر ورثه ای را تعمداً از قلم بیاندازد یا خود را که جزء ورثه نبوده به عنوان ورثه معرفی کند، مطابق مادۀ 9 قانون تصدیق انحصار وراثت مصوب مهر ماه 1309 کلاهبردار محسوب و علاوه بر ادای خسارات، به مجازات جرم کلاهبرداری محکوم می شود.

برای پیگیری امور متوفی و ادارۀ اموال وی، گواهی انحصار وراثت کاربرد اساسی دارد. اگر هر یک از ورثه بخواهد اقدامی در امور متوفی انجام دهد اولین چیزی که از او خواسته می شود همین گواهی انحصار وراثت است، تا مشخص شود که آیا او ورثه متوفی و ذینفع در موضوع هست یا خیر؟ در صورتی که شخص، هر چند از بستگان و خویشان متوفی باشد، اما نام او در گواهی انحصار وراثت نباشد، اختیاری در امور متوفی نخواهد داشت.

شما کاربر محترم می توانید در صورت نیاز به مشاوره اعم از حقوقی یا کیفری سوال خود را مطرح نموده و از همین وبلاگ جواب خود را دریافت نمایید. // همچنین در صورت لزوم یا تمایل می توانید مشاوره حضوری دریافت نمایید به آدرس: استان گیلان- شهرستان فومن- میدان آناهیتا- ابتدای خیابان شهدا- برج آوین- طبقه سوم- شماره تماس: 01334739252  

با تشکر: یوسف پناه

+ نوشته شده در دوشنبه سی ام خرداد ۱۴۰۱ ساعت 16:14 توسط مرتضی واحدی پور- وکیل پایه یک دادگستری  |