چگونگی طرح دعوی حقوقی

ساخت وبلاگ
بسمه تعالی

مرتضی واحدی پور- وکیل پایه یک دادگستری

چگونگی طرح دعوی حقوقی

طرح یا اقامۀ دعوی حقوقی یا همان شکایت حقوقی پس از ایجاد واقعه حقوقی و با تقدیم دادخواست به عمل می آید. از این رو در این شماره به چگونگی تشکیل پرونده های حقوقی و نحوۀ رسیدگی آنها پرداخته خواهد شد. دعاوی حقوقی عموماً در دادگاههای حقوقی یا شوراهای حل اختلاف رسیدگی می شوند. اما در موارد نادری نیز در دادگاههای کیفری مطرح و نسبت به آن تصمیم گیری می شود. به عنوان نمونه، دعوی ضرر و زیان ناشی از جرم با پرونده کیفری به صورت توأمان رسیدگی می شود.

شکایت حقوقی با تنظیم و تقدیم دادخواست شروع می شود. (ماده 48 قانون آیین دادرسی دادگاههای عمومی و انقلاب در امور مدنی مصوب 1378) دادخواست، فرم مخصوصی است که در دادگاهها در اختیار مراجعین قرار می گیرد. مطابق ماده 51 قانون اخیرالذکر، دادخواست باید به زبان فارسی بر روی برگه های مخصوص نوشته شده و نام و نام خانوادگی اصحاب دعوی (خواهان و خوانده)، نام پدر، سن، اقامتگاه آنان، مشخصات وکیل در صورت دخالت وکیل، خواسته و بهای آن، دلایل و پیوست های دادخواست، تعهدات و جهات استحقاق خواهان و شرح ماوقع درج شده و در نهایت به امضاء یا اثر انگشت خواهان یا دادخواست دهنده برسد. در تنظیم دادخواست مهمترین نکته تعیین خواسته است. معمولاً خواسته یا مالی است یا غیر مالی. منظور از خواسته مالی آن است که در پی اثبات ادعای خواهان، مالی به دارایی او افزوده می شود. به عبارتی، در صورت موفق شدن در دعوی، مالی بدست می آورد. از جمله اثبات مالکیت، مطالبه وجه، الزام به تحویل مبیع محسوب می شوند. اما خواسته غیر مالی است در صورتی که در پی اثبات ادعای خواهان، مالی بر دارایی او افزوده نمی شود بلکه، صرفاً واقعه ای حقوقی طی حکم دادگاه مقرر می گردد. مانند صدور حکم طلاق، الزام به تمکین، رفع ممانعت و غیره. در دعاوی املاک، دفتر دادگاه باید ارزش منطقه ای ملک را مطابق جدول مخصوص مشخص و به مأخذ آن هزینه دادرسی دریافت کند. در دعاوی مالی اگر خواهان خواستۀ خود را کمتر از پنج میلیون تومان تقویم کند در صلاحیت شورای حل اختلاف مربوطه بوده و مبلغ بیش از آن در صلاحیت دادگاه می باشد. اما عمده دعاویِ غیر مالی در صلاحیت دادگاهها بوده و دعاوی معدودی از جمله رفع تصرف عدوانی، رفع مزاحمت، رفع ممانعت از حق و غیره در صلاحیت شوراهای حل اختلاف می باشد. اگر خواهان دادخواست را ناقص تقدیم کند مکلف به رفع نقض آن ظرف ده روز پس از ابلاغ مدیر دفتر دادگاه می باشد. (مفاد مواد 53 و 54 قانون آیین دادرسی دادگاههای عمومی و انقلاب در امور مدنی) اما مطابق ماده 56 همان قانون، اگر خواهان یا محل اقامت او در دادخواست معلوم نباشد ظرف دو روز طی قرار مدیر دفتر یا جانشین او دادخواست رد می شود. پس از تکمیل دادخواست، خواهان باید رونوشت مصدق (برابر اصل شدۀ) پیوست ها و مستندات خود را ضمیمۀ دادخواست نموده و به تعداد خوانده یا خواندگان به انضمام یک نسخه تحویل نماید. (مواد 57 و 60 قانون آیین دادرسی دادگاههای عمومی و انقلاب در امور مدنی) پس از آن با دستور رییس دادگستری، پرونده جهت رسیدگی به یکی از شعب حقوقی ارجاع می گردد. سپس وفق ماده 64 قانون فوق و پس از تکمیل پرونده مدیر دفتر، آن را به نظر قاضی دادگاه رسانده و با دستور وی مبادرت به ثبت و تعیین وقت دادرسی می نماید. پس از آن نسخۀ اصلی دادخواست را در پرونده ضمیمه و از طریق واحد ابلاغ نسخه یا نسخ دیگر را برای خوانده یا خواندگان می فرستد. (ماده 67 همان قانون). در اینجا ذکر این نکته لازم است که اصولاً دعوی باید در محل اقامت خوانده مطرح شود (ماده 11 قانون آیین دادرسی دادگاههای عمومی و انقلاب در امور مدنی) اما دعاوی راجع به اموال غیر منقول در دادگاه محل وقوع ملک و دعاوی راجع به قراردادها در دادگاه محل انعقاد قرارداد یا محل انجام تعهد رسیدگی می شود (مواد 12 و 13 قانون اخیرالذکر) اما در این بین استثنائاتی هم وجود دارد. مثلاً در دعاوی ناشی از رابطه زوجیت، زوجه می تواند در محل سکونت خود نیز طرح دعوی نماید. (ماده 12 قانون حمایت خانواده مصوب 1391)

پس از تشکیل پرونده و ابلاغ به طرفین دعوی، در موعد مقرر، جلسه رسیدگی در دادگاه برگزار می شود. هریک از اصحاب دعوی می توانند حداکثر تا دو نفر وکیل انتخاب و به دادگاه معرفی نمایند. (ماده 31 قانون آیین دادرسی دادگاههای عمومی و انقلاب در امور مدنی) حتی می توانند قبل از طرح دعوی وکیل انتخاب کرده و وکیل دادخواست را تنظیم و تقدیم نماید. در هر صورت دادگاه پس از استماع اظهارات اصحاب دعوی یا وکیل و یا وکلای آنان اگر لازم بداند جلسه را تجدید می کند و اگر نیازی به تجدید جلسه نباشد پس از اعلام ختم جلسه حداکثر ظرف هفت روز باید مبادرت به اتخاذ تصمیم کند که این تصمیم رأی نامیده می شود و رأی می تواند قرار یا حکم باشد. هرگاه دادگاه وارد ماهیت دعوی شود و نسبت به ارزیابی ادلۀ طرفین اقدام نماید رأی صادره حکم می باشد. مانند حکم به پرداخت خوانده به مبلغ فلان ریال در حق خواهان که دادگاه با بررسی دلایل و مدافعات اصحاب دعوی به این نتیجه رسیده که خواهان محق است. اما اگر وارد ماهیت دعوی نشود رأی صادره قرار می باشد. مانند موردی که خواهان، دعوی را بصورت صحیح مطرح نکرده باشد یا دعوی متوجه خوانده نباشد از این رو قرار رد دعوی صادر می شود. فرق عمده حکم با قرار این است که حکم از اعتبار امر مختومه برخوردار است؛ یعنی دوباره نمی توان همان دعوی را به طرفیت همان خوانده و به همان سبب و همان موضوع مطرح نمود. اما قرارها بجز قرار سقوط دعوی در موردی که خواهان از دعوی خود به کلی صرف نظر کرده باشد از این خصوصیت برخوردار نیستند و خواهان می تواند دوباره همان دعوی را علیه همان خوانده و با همان خواسته مطرح کند. در جلسه رسیدگی اگر دادگاه لازم بداند می تواند جهت احراز واقع یا به درخواست اصحاب دعوی از ادارات و نهادهای دولتی و غیردولتی استعلام نماید، یا موضوع را به کارشناس ارجاع نماید و یا می تواند برای استماع گواهی گواهان یا بررسی سایر ادله وقت دادرسی را تجدید کند. اگر وقت دادرسی تجدید شود و یا موضوع به کارشناس ارجاع شود وقت جدید به اصحاب دعوی ابلاغ می گردد. در هر صورت دادگاه پس از بررسی ادلۀ طرفین و اعلام ختم دادرسی مبادرت به صدور رأی می کند. رأی دادگاه عموماً قابل تجدیدنظرخواهی در دادگاههای تجدیدنظر استانِ محل وقوع دادگاه بدوی می باشد. مدت تجدیدنظر خواهی برای اشخاص مقیم ایران بیست روز و برای اشخاص مقیم خارج از ایران دو ماه از تاریخ ابلاغ رأی می باشد. همچنین طرق دیگری جهت رسیدگی مجدد وجود دارد از جمله فرجام خواهی، اعادۀ دادرسی و اعتراض ثالث که بحث و بررسی آن را به مجال دیگری واگذار می کنیم.              

شما کاربر محترم می توانید در صورت نیاز به مشاوره اعم از حقوقی یا کیفری سوال خود را مطرح نموده و از همین وبلاگ جواب خود را دریافت نمایید. // یا در صورت لزوم یا تمایل می توانید مشاوره حضوری دریافت نمایید به آدرس: استان گیلان- شهرستان فومن- خیابان امام- خیابان شورا- ساختمان الماس- طبقه دوم. شماره تماس: 01334739252  با تشکر: یوسف پناه

+ نوشته شده در  سه شنبه بیست و هشتم شهریور ۱۳۹۶ساعت 10:21&nbsp توسط مرتضی واحدی پور  | 

اختلاس...
ما را در سایت اختلاس دنبال می کنید

برچسب : نویسنده : vahedi-attorney بازدید : 240 تاريخ : چهارشنبه 24 آبان 1396 ساعت: 12:56