جرایم قابل گذشت

ساخت وبلاگ

بسمه تعالی 

مرتضی واحدی ­پور- وکیل پایه یک دادگستری

جرایم قابل گذشت

از حیث ارادۀ شاکی در تعقیب، محاکمه و مجازات مجرم، جرایم به دو دستۀ قابل گذشت و غیر قابل گذشت تقسیم می شوند. جرایم قابل گذشت به آن دسته از جرایم اطلاق می شود که بدون شکایت شاکی، تعقیب متهم آغاز نمی شود و پس از شروع تعقیب و محاکمۀ متهم و یا محکومیت او، با گذشت شاکی امر تعقیب، محاکمه یا اجرای مجازات حسب مورد متوقف می شود. در مقابلِ این دسته از جرایم، جرایم غیرقابل گذشت وجود دارند که تعقیب و محاکمۀ متهم نیازی به درخواست و شکایت شاکی ندارد. بلکه، به صِرفِ اطلاع دادستان از وقوع جرم، امر تعقیب و محاکمۀ متهم آغاز می شود. در این دسته از جرایم، گذشت شاکی موجب موقوفیِ اجرای مجازات نبوده بلکه فقط می تواند از موجبات تخفیف مجازات باشد.

در قوانین کیفری فعلی ما، اصل بر غیر قابل گذشت بودن جرایم است، مگر جرایمی که صراحتاً بر قابلِ گذشت بودن آنها در قوانین تصریح شده باشد. ماده 104 قانون مجازات اسلامی، جرایم قابل گذشت را علاوه بر جرایم تعزیریِ مربوط به دیات و حد قذف و نیز جرایمی که به موجب قوانین خاص قابل گذشت می باشند تصریح نموده، جرایمی در «قانون تعزیرات و مجازات های بازدارنده» مصوب سال 1375 را نیز قابل گذشت اعلام کرده است که عبارتند از: استفاده از ضعف نفس افرادِ غیر رشید توسط ولی، وصی یا قیم او ، توهین به افراد، سقط جنین به واسطۀ ضرب یا اذیت و آزار زن حامله، خودداری از سپردن طفل به اشخاص ذیحق، رها کردن طفل یا اشخاص ناتوان در محل های خالی از سکنه،ترک انفاق، افشای اسرار، اخذ نوشته یا سند یا امضاء و مهر از طریق تهدید یا اکراه، تهدید، تحریق و آتش زدن اموال منقول دیگری، تخریب، کشتن حیوانِ حلال گوشتِ متعلق به دیگری یا حیوانات ممنوع الشکار، سوزاندن و تلف کردن اسناد و اوراق غیر دولتی دیگران، چرانیدن و اتلاف محصول زراعی، از بین بردن اصلۀ نخل خرما، تصرف عدوانی، ممانعت از حق و مزاحمت، تصرف املاک دیگران با قهر و غلبه، ورود به عنف به منزل یا مسکن دیگری، افترا، نشر اکاذیب،  افترای عملی، هجو دیگری از طریق نظم و نثر. بعلاوه حق الناس از قبیل؛ قصاص نفس و عضو نیز با گذشت شاکی منتفی می گردد. غیر از موارد مذکور و مواردی که در قوانین متفرقه قابل گذشت اعلام شده اند، سایر جرایم غیر قابل گذشت بوده و خفیف بودنِ مجازات یا کم اهمیت بودن آنها دلیل بر قابل گذشت بودن آنها نمی باشد.

همانگونه که در ابتدای بحث نیز اشاره شد، در جرایم قابل گذشت پس از شکایت شاکی، متهم تحت تعقیب قرار می گیرد و بدون اعلام گذشت (رضایت) شاکی، تعقیب، محاکمه و اجرای مجازات متوقف نخواهد شد. در این دسته از جرایم، رهایی متهم از گزند محاکمه و مجازات به اختیار و میلِ شاکی است، چرا که در هر مرحله از رسیدگی یا اجرای مجازات، چنانچه رضایت شاکی اخذ شود، متهم رهایی می یابد. مطابق ماده 101 قانون مجازات اسلامی، گذشت شاکی باید منجّز باشد و گذشتِ مشروط و معلق در صورتی موثر است که آن شرط یا موضوعِ معلق تحقق یافته باشد. درنتیجه، هرگاه رضایتِ شاکی مشروط یا معلق باشد، تعقیب و رسیدگی متوقف نخواهد شد، لکن اجرای مجازات منوط به عدم تحقق شرط یا موضوعِ معلق است. ممکن است این سوال به ذهن متبادر شود که آیا شاکی می تواند پس از اعلام رضایت پشیمان شود و مجدداً تعقیب، محاکمه یا مجازات متهم را درخواست کند؟ پاسخ به این پرسش با عنایت به قسمت اخیر ماده 101 قانون مجازات اسلامی منفی است. یعنی هرگاه شاگی اعلام گذشت کرد دیگر نمی تواند از گذشت خود عدول کند.

در مواردی ممکن است تعداد بزه دیدگان از جرم متعدّد باشند. در این حالت، تعقیب متهم با شکایت هر یک از آنان شروع می شود ولی موقوفی تعقیب، محاکمه و اجرای مجازات، منوط به رضایت تمام کسانی است که شکایت کرده اند (مادۀ 102 قانون مجازات اسلامی).

نکتۀ آخر درخصوص جرایم قابل گذشت اینکه، با فوت شاکی، حقِ گذشت به ورثه منتقل می شود و چنانچه همۀ ورثه اعلام رضایت کنند، ادامۀ تعقیب، محاکمه و اجرای مجازات متوقف خواهد شد. همچنین، درصورت تعدّد متهمان نیز شاکی می تواند هر یک از آنها را که مایل باشد گذشت کرده و دیگران را محاکمه و مجازات کند.

شما کاربر محترم می توانید در صورت نیاز به مشاوره اعم از حقوقی یا کیفری سوال خود را مطرح نموده و از همین وبلاگ جواب خود را دریافت نمایید. // یا در صورت لزوم یا تمایل می توانید مشاوره حضوری دریافت نمایید به آدرس: استان گیلان- شهرستان فومن- خیابان امام- خیابان شورا- ساختمان الماس- طبقه دوم. شماره تماس: 01334739252  با تشکر: یوسف پناه

+ نوشته شده در  شنبه چهاردهم بهمن ۱۳۹۶ساعت 18:52&nbsp توسط مرتضی واحدی پور  | 

اختلاس...
ما را در سایت اختلاس دنبال می کنید

برچسب : نویسنده : vahedi-attorney بازدید : 178 تاريخ : دوشنبه 23 بهمن 1396 ساعت: 14:44