حق ارتفاق

ساخت وبلاگ

بسمه تعالی 

مرتضی واحدی ­پور- وکیل پایه یک دادگستری

حق ارتفاق

ارتفاق در لغت به معنی رفاقت کردن، همراهی کردن و در اصطلاحِ حقوقی «حقی است برای شخص در ملک دیگری»(مادۀ 93 قانون مدنی). حق ارتفاق به املاک اختصاص داشته و عموماً در مورد املاکی است که در مجاورت یکدیگر قرار دارند. این حق وابسته به «ملک» است و به مالک متکی نیست. در نتیجه به تبعِ انتقالِ مالکیت، به مالکِ جدید منتقل می شود.

حق ارتفاق می تواند به اَشکال مختلف متجلّی شود از جمله: حق عبور و مرور، حق مجرای آب، حق ایجاد ناودان یا پنجره یا شبکه به ملک دیگری و غیره. از طرفی استفاده از این حق، به بقایِ ملک وابسته است.

حق ارتفاق ممکن است از سه طریق ایجاد شود؛

1- از طریق قرارداد: مطابق مادۀ 94 قانون مدنی، صاحبان املاک می توانند در ملک خود هر حقی را که بخواهند برای دیگری قرار دهند. این واگذاری می تواند مجانی باشد یا معوض.

2- از طریق قانون: وضعیت طبیعی بعضی از املاک به گونه ای است که مقنن ناگزیر از ایجاد این حق برای املاک دیگر است. مطابق مادۀ 95 قانون مدنی، «هرگاه زمین یا خانۀ کسی مجرای فاضلاب یا آب باران زمین یا خانه دیگری بوده است صاحب آن خانه یا زمین نمی تواند جلوگیری از آن کند مگر در صورتی که عدم استحقاق او معلوم شود».

3- از طریق اذن سابقه: ممکن است حق ارتفاق نه از طریق قرارداد باشد و نه از طریق قانون، بلکه از طریق اذنِ مسبوق به سابقه ایجاد شده باشد، به شرطی که از اذن، مدت زیادی گذشته و این حق در ملکِ دیگری تثبیت شده باشد. در این حالت نمی توان ذیحق را از حق خود محروم نمود. ماده 97 قانون مدنی در این خصوص اشعار می دارد: «هر گاه کسی از قدیم در خانه یا ملک دیگری مجرای آب به ملک خود یا حق مرور داشته صاحب خانه یا ملک نمی تواند مانع آب بردن یا عبور او از ملک خود شود و همچنین است سایر حقوق از قبیل داشتن در و شبکه و ناودان و حق شرب و غیره». درخصوص این ماده، ذکر این نکته لازم است که حق ارتفاقِ مذکور باید «تثبیت» شده باشد که از آن به حق ارتفاق دائمی یاد می شود، نه اینکه موقت و مقید به زمانِ خاص باشد. از این رو، بلافاصله پس از مادۀ مرقوم، مادۀ 98 آن قانون، کسی را که حق ارتفاق در ملک دیگری نداشته ولی با اذنِ صاحبِ ملک، این حق (موقتاً) به او داده شده باشد، صاحب ملک می تواند از اذن خود رجوع کند. در نتیجه اگر کسی حق ارتفاق در ملک همسایه ندارد نباید بی جهت برای او ایجاد مزاحمت کند. به عنوان مثال نباید ناودان خود را به طرف ملک او قرار دهد، یا بطرف ملک او در یا پنجره یا شبکه باز کند، یا آب باران را به ملک او هدایت کند یا به بام یا ملک او برف پارو کند، مگر با اذن و رضایت او.

همانگونه که در ابتدای بحث نیز اشاره شد، حق ارتفاق وابسته به ملک بوده و با انتقالِ ملک، به مالکِ جدید منتقل می شود. به عنوان مثال اگر در زمینی، برای همسایه حق عبور و مرور باشد و صاحب زمین، آن را به شخص دیگری انتقال دهد، انتقال گیرنده نمی تواند همسایه را از عبور و مرور در آن زمین مانع شود. زیرا این حق (عبور و مرور) وابسته به زمین است، نه مالک. اما اگر بدون اطلاع از اینکه همسایه از آن زمین حقِ عبور داشته آن را خریده باشد، حق فسخ دارد. لکن نمی تواند مانع از تردد همسایه شود. همچنین است در املاک مشاعی. در نتیجه با تقسیم این املاک، حق ارتفاق از بین نرفته و هر یک از شرکا به تَبعِ ملک می توانند از آن بهره مند شوند (ماده 103 قانون مدنی). عکسِ این قضیه نیز صادق است، یعنی هرگاه در ملکِ مشاعی برای دیگری حق ارتفاقی بوده باشد، تقسیم آن خللی در حق ارتفاق ایجاد نخواهد کرد (ماده 604 قانون مدنی).

کسی که حق ارتفاق در ملک غیر دارد، مخارجی را که برای استفادۀ بهتر از آن حق لازم است بر عهدۀ صاحب حق است و مالک مسئولیتی در این خصوص ندارد، مگر آنکه به نحو دیگری توافق کرده باشند. مطابق مادۀ 106 قانون مدنی، مالک حق ندارد در ملک خود تصرفی کند که مانع از استیفای صاحبِ حق، از حقِ خود شود. در مقابل، صاحب حق نیز نمی تواند استفاده از حقِ ارتفاق را مستمسکِ آزار و اذیتِ مالک قرار داده و اقداماتی خارج از قانون یا عرف در ملکِ دیگری، به بهانۀ استفاده از حق ارتفاق انجام دهد. به عبارتی، تصرفاتِ صاحبِ حق باید به قدر متعارف یا مقرر باشد. (ماده 107 قانون مدنی)

نکته آخر در خصوص حق ارتفاق اینکه، ایجاد مزاحمت یا ممانعت در برابر این حق جرم محسوب شده و مطابق ماده 690 قانون مجازات اسلامی (تعزیرات) علاوه بر رفع مزاحمت یا ممانعت حسب مورد، مستوجب مجازاتِ حبس از یک ماه تا یک سال خواهد بود.

شما کاربر محترم می توانید در صورت نیاز به مشاوره اعم از حقوقی یا کیفری سوال خود را مطرح نموده و از همین وبلاگ جواب خود را دریافت نمایید. // یا در صورت لزوم یا تمایل می توانید مشاوره حضوری دریافت نمایید به آدرس: استان گیلان- شهرستان فومن- خیابان امام- خیابان شورا- ساختمان الماس- طبقه دوم. شماره تماس: 01334739252  با تشکر: یوسف پناه

+ نوشته شده در  دوشنبه بیست و سوم بهمن ۱۳۹۶ساعت 11:34&nbsp توسط مرتضی واحدی پور  | 

اختلاس...
ما را در سایت اختلاس دنبال می کنید

برچسب : نویسنده : vahedi-attorney بازدید : 200 تاريخ : دوشنبه 23 بهمن 1396 ساعت: 14:44